یادداشتی از مرجع نواندیش شیعه حضرت آیت الله العظمی صانعی‌

وقتی صحبت از امام خمینی (سلام اللّه علیه) است، نمی دانم از كجای عشق و ارادتم به ایشان بنویسم و یا كدام یك از ابعاد شخصیتی ایشان را بررسی نمایم. بگویم كه او نماد تمام خوبی هاست یا اینكه فیلسوف و عارفی بود كه گوشه عزلت برنگزید و برای احیای ارزشها و آرمانهای دینی و مخصوصاً احیا و احقاق حقوق ملت و آزادی تمام محرومان و شلاق خوردگان استبداد و استثمار، فریادها زد، دردها كشید و آزادانه در مقابل مظاهر استبداد، تزویر و تحجر ایستادگی كرد و خود را آماج حملات و ترورهای شخصیتی نمود؟ چه بگویم در حالی كه هنوز او را در بلندای تاریخ تمام انقلابهای بشری می بینم؛ هنوز در پهنای فلك، فریاد رسای او را می شنوم و هر ازگاهی با مهر و عطوفتش، به تأمل در اندیشه بزرگ فقهی اش می نشینم و به یاد می آورم كه در پاسخ نامه ای به برداشتهای مختلف از اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه وآله) اشارت می ورزند و با شجاعت می نگارند كه برای تشریح و بسط نوآوریهای فقهی و شناخت سره از ناسره، هنوز اسلام به قربانی نیاز دارد.

آری بگویم كه او با انقلاب اسلامی، مكتبی را تحقق داد كه از ارزنده ترین میراث ایشان به شمار می رود و آن همانا حاكمیت دین همراه با احترام به آرا و آزادی مردم بود و مهمتر اینكه یك اصل فراموش شده در اسلام را به نام “جمهوریت و حاكمیت اكثریت” زنده كرد و با احیای آن به همه متحجران و عوام فریبان فهماند كه مردم خوب می فهمند و خوب می توانند تصمیم بگیرند .

بگذریم. سال 1330 بود كه برای ادامه تحصیل وارد قم شدم و مدتها از محضر بزرگان حوزه، مخصوصاً آیت اللّه بروجردی فیض بردم. در همین ایام با نام امام نیز آشنا شدم و از تبحر ایشان بر اصول، سخنها شنیدم، ولی زمزمه هایی نیز بر مخالفت با فقه ایشان به گوش می رسید. بعداً فهمیدم كه آنها قصد داشتند امام را در حوزه مبانی فقهی، ضعیف جلوه دهند. بالاخره پس از چند سال جنگ و گریز با افكار مختلفی كه سعی داشتند طلاب جوان به سوی “حاج آقا روح اللّه” نروند من رسماً به محضر ایشان شرفیاب شدم و آرام آرام با روح بلند، دقت و درایت و افكار محققانه ایشان آشنا شدم.

الفت و وابستگی ام به امام این جسارت را به من می داد كه پی در پی به طرح اشكالاتی كه به ذهنم می رسید بپردازم و خود را ملزم ببینم كه با تمام توان از شخصیت ایشان دفاع كنم و در تمام مباحثات، آن هم با صدای بلند، از ایشان نام ببرم و دیدگاههای فقهی ایشان را مطرح نمایم.

رابطه شاگرد و استادی ما ادامه یافت تا به ظهور و بروز انقلاب اسلامی انجامید و ما نیز همچون خیل تمام مردم، اما همچنان همراه با امام در تمام صحنه ها، حضوری جدی پیدا كردیم و در نهایت با اجازه از محضر ایشان، برای ادامه تحقیق و تفحص و درس و بحث راهی قم شدم، اما معظم له مرا چون همیشه مرهون الطاف خویش ساختند و با جملاتی بزرگ بدرقه ام كردند، جملاتی كه هیچگاه فراموشم نمی شود و آرزو می كنم تا نفس دارم در تحقق آن كلمات بكوشم و خود را لایق آن همه مهر و محبت بدانم .

امروز تلاش می كنم تا با محور قرار دادن "تحریر الوسیله" آن عزیز و مقتدا و با رعایت عنصر مهم زمان و مكان و حفظ فقه سنتی جواهری به شرح و بسط مبانی فقهی ای بپردازم كه پاسخگوی مشكلات عصر مدنیت باشد و همگام با تكنولوژی و پیشرفت صنعت، فقه را وارد حوزه زندگی انسانها كند و از غربت فقها و شرع مقدس بكاهد.

امروز در عصری زیست می كنیم كه جامعه جهانی به دهكده ای كوچك می ماند و همگان با حضور و وجود اینترنت به راحتی به انتقال اطلاعات می پردازند، لذا ضروری است كه فقها نیز با شناخت و تحلیل دقیق فقه و همچنین آشنایی بیشتر با قوانین و مشكلات جوامع بشری به شقاق سنت و تمدن پایان دهند و با شناخت متدهای جدید نقش اصلی فقه را به منصه ظهور رسانند و ثابت كنند كه فرهنگ شیعی از عهده تمام مشكلات و متشابهات بر می آید.

سخن به دراز كشید. بی شك پرداختن به هر كدام از ابعاد امام، مثنوی هفتاد من كاغذ شود، لكن تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل.

حضرت آیت الله العظمی صانعی در پایان این یادداشت ضمن آرزوی موفقیت برای مسئولان و دست اندركاران مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (سلام الله علیه) افزودند: امیدوارم با استفاده از روح قدسی آن عزیز سفر كرده و نگاه عمیق ایشان به مردم و حاكمیت دینی و اندیشه سترگشان در بسط مبانی نوظهور فقهی، به پاسداری از فرهنگی بپردازیم كه برای تثبیتش خونها ریخته شد و سختی ها دیده شد.