نظر حضرت آیت الله العظمی صانعی(مدظله العالی) پیرامون معیار تشخیص محارب‌

معیار تشخیص محارب چه می باشد و مجازات آن چیست؟

آنچه از مجموع كتاب و سنت و فتاوای فقهاء استنباط می شود و حق در مسئله است اینكه محارب كسی است كه برای ایجاد رعب و وحشت و ناامنی در جامعه و سلب آزادی های مردم، بوسیله سلاح اقدام نماید و موجب ترس و وحشت مردم باشد؛ آن هم به نحوی كه فساد در ارض بر آن صدق نماید. علی هذا هر گروه یا جمعیت متشكلی كه در برابر حكومت مشروع و قانونی كه حافظ نظم و امنیت جامعه و اجراء عدالت است، برای ایجاد ناامنی و هرج و مرج و فضای رعب و وحشت قیام مسلحانه نماید، افرادی از آن جمعیت كه سلاح بدست گرفته و عمل محاربه را انجام دهند كه صدق محارب بر آنها صورت گیرد، محارب می باشند و بقیه آنها حسب نظر اینجانب تبعاً للفقهاء لاسیما المحقق فی الشرایع الذی هو قرآن الفقه و صاحب الجواهر، به خاطر اصل و احتیاط و خروج از نصوص، محارب نبوده گرچه مجرم و گناهكار و مستحق تعزیر می باشند و اما اگر كشیدن اسلحه برای ترساندن چند نفر حقیقی یا حقوقی بدون آنكه جنبه عمومی داشته باشد بلكه برای اغراض شخصی و اختلاف با آنها باشد، محارب نمی باشد و فساد فی الارض بر او صدق نمی كند.

و ناگفته نماند هرگاه جمعیتی متشكل، به اعمال حكومت و رفتار آن اعتراض داشته باشند و اعتراض خودشان را بیان نمایند قطع نظر از آنكه قطعاً محارب نمی باشند و عمل آنها مشمول عنوان دفاع از حقوقشان و تظلم از ظلمی است كه بر آنها رفته؛ نه تنها جایز بلكه در برخی از مراحلش واجب می باشد؛ فعلی هذا از نسبت محارب دادن به آنها و امثال آنها آن هم با انتخاب مجازات كشتن و اعدام كه از مصادیق افتراء به اسلام و از اكبر كبائر است، به خداوند عز و جل باید پناه برد.

و اما مجازات محارب در فرض اثبات با شرایط ذكر شده، یكی از چهار موردی است كه در كتاب و سنت آمده و در كیفیت اجراء آنها اختلاف فراوان بین فقهاء وجود دارد كه آیا به نحوه تخییر است یا ترتیب؟ و قطعاً برای رعایت احتیاط در دماء، قتل و یا صلب منجر به كشته شدن را باید محكمه و قانون، مختص بموارد بسیار نادر همانند عملیات های تروریستی بداند و در موردی اجراء كند كه جامعه آن را مناسب با جرمش بداند و سبب مفسده و وهن به اسلام نگردد و چگونه چنین نباشد با اینكه كشتن، از مجازاتهایی می باشد كه اگر بعد معلوم شود اشتباه بوده قابل جبران نمی باشد .

16 ربیع الاول 1431-12/12/1388