با بررسی و دقّت در روایات و كلمات علمای فریقین، می یابیم كه ملاك و مناط حرمت مجسّمه سازی نقاشی و... موارد ذیل است;

1. همانندی به خلق خدا و مثل آفریده های الهی آفریدن: "یشبّهون بخلق الله" و یا "یضاهؤن بخلق الله";

2. همانندی به خالق و رویارویی با خدا: "مَن مَثّل مِثالاً" و "مَن صوّر صوره`...";

3. شگفت آور بودن مجسّمه;

4. همانندی به بت پرستان و مشركان;

5. تعظیم و گرامی داشت مجسّمه كه در راستای احترام و تكریم هیاكل عبادت و بت های مورد پرستش مشركان است.

با توجّه به این كه این موارد، در حال حاضر، هدف سازندگان مجسّمه و نقاشی نیست و با توجّه به این كه امروزه تصویر گری به عنوان یك هنر در دنیا مورد طرح و بررسی است و عنوان دیگری به خود گرفته است، نظر حضرت عالی حرمت است یا حكم دیگری برای مسئله قائل هستید؟

هر چند مجسّمه سازی یا نقاشی با هدفی كه در سؤال آمده جایز است; لیكن نه به خاطر جهت ذكر شده كه آن، مربوط به یك دسته از روایات تجسیم و تصویر است; بلكه به جهت دلیل فقهی و استدلالی می باشد كه در جای خود، بیان و تحقیق گشته و خلاصه اش عدم دلالت اخبار بر حرمت است; چون نه وعده عذاب اخروی در احادیث معتبر بیان شده و نه نهیی كه دالّ بر حرمت باشد. 24/5/76

نظر مبارك در باره مجسمه سازی و خرید و فروش مجسمه چیست؟ نقاشی و طراحی به طور كلی چه حكمی دارد؟

مجسمه سازی، برای اهداف عقلایی، حرام نیست و نقاشی و طراحی كه دارای مفسده نباشد و بی عفّتی و بی بند و باری را ترویج نكند، جایز است و منعی ندارد.22/2/76

با توجه به این كه مجسمه سازی از جمله هنرهای تجسمی است كه در بعضی موارد، امر بر عدم جواز آن داده شده بود، هم اكنون مجسمه سازی چه حكمی دارد؟ موارد جواز كدام است؟

مجسمه سازی، همانند نقاشی و خطاطی و امثال آنها، فی حدّ نفسه و برای اهداف عقلایی و اغراض مشروعه، جایز می باشد گرچه لهو آن مكروه، و آنچه از آن دارای مفسده باشد و بی بندوباری و یا اعمال حرام دیگر را ترویج نماید، حرام و غیر جایز است. 10/10/82

اگر برای بزرگداشت خاطره شهیدان در یكی از میادین، نمادی از شهید ساخته شود، مجاز است یا خیر؟ آیا اگر سربازی ساخته شود كه در حال تیراندازی به سوی دشمن است، دارای حرمت است؟ و آیا ساختن عروسك ها، اعم از حیوان یا انسان جهت تهیه فیلم های عروسكی بر آموزش مسائل اجتماعی و اخلاقی و درسی كودكان، دارای اشكال است؟

موارد و صور ذكر شده از تجسیم ذی روح در سؤال، بر فرض قول به حرمت تجسیم، به خاطر خصوصیات آن موارد، جایز است چه رسد كه به نظر این جانب، اصل تجسیم ذی روح، حرام نیست و تنها به خاطر یك نحو لعب، مكروه است و در موارد سؤال كه دارای اغراض عقلایی است، آن كراهت هم مرتفع و مندفع است. 3/9/77

این جانب بعضی از تصاویر را بر روی چوب به طور برجسته حك می كنم، و از این طریق، امرار معاش می نمایم. آیا این كار از نظر شرعی، جایز است یا خیر؟

ساختن مجسمه را فی حدّ نفسه نمی توان گفت حرام است; لیكن باید توجه داشت كه سبب ترویج امور باطل و مبتذل و انحراف فكری در جامعه نگردد، بلكه باید در مسیر خدمت به ارزشهای اسلام و انقلاب اسلامی باشد. 1/8/74