* ابراهیم صالحی و ربیع الله کمری

قاعده ارش از مسلمات فقه اسلامي است و هر چند در برخي موارد يا مصاديق آن اختلاف نظر وجود دارد، ولي در اصل مشروعيت آن هيچ گونه شبهه اي وجود ندارد. در فقه شيعه از اين قاعده با عنوان ارش، حکومت و در مواردی اندک با عنوان اجتهاد تعبير شده است. اما در فقه اهل سنت از اين قاعده به عنوان حکومت و در برخي موارد اجتهاد نام برده شده است. در فقه فریقین ارش یا در معاملات است یا در جنایات که ارش در جنایات همانند ارش در معاملات طرح و مورد بررسی قرار نگرفته است. عمده دليل براي مشروعيت قاعده ارش اين است که نبايد خون و حق مسلمان و يا هر انساني هدر شود، به همين جهت از آنجا که ديه برخي از جنايات در شريعت مشخص نشده، بايد با ارش دادن مقدار آن جنايت مشخص شده و ستم وارد شده بر مجني عليه را جبران کرد. از جمله موضوعات دیگری که در این مقاله طرح می شود کیفیت و شیوه محاسبه ارش می باشد. در میان اهل سنت وهبه زحیلی دیدگاهی متفاوت برای محاسبه ارش ارائه کرده است که به نظر قابل دقت می باشد.