جنابعالی سیاست جمهوری اسلامی در زمینه داخلی و خارجی را چگونه ارزیابی می کنید؟

اعوذبالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم

در کشور ایران سیاست ها چه در زمینه داخلی و چه خارجی بر اساس یک اصول اساسی مدون و دقیق و منظم اجرا نمی شود، بلکه هر دولت برطبق نظریات و دیدگاهی که نسبت به اداره امور کشور دارد، سیاست های مورد علاقه خودش را به اجرا در می آورد. در دوره دولت اصلاحات در زمینه سیاست خارجی موضوع تنش زدایی در دستور کار قرار گرفت و سعی دولت بر این بود تا در رابطه دیپلماتیک با سایر کشورها، ضمن احترام متقابل و رعایت قوانین و معاهدات بین المللی و با تکیه بر اصل تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز با آنان، تعامل خوب و سازنده داشته باشد و این سیاست موجب همکاری مشترک بین ایران با سایر کشورها در زمینه های مختلف بود که سرانجام گفتگوی سازنده و مذاکره با کشورهای غربی و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی در جهت حل و فصل پروندۀ هسته ای ایران یکی از مواردی هست که می توان به آن اشاره نمود. در زمینه داخلی هم بر مبنای حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خودشان برنامه دولت توسعه سیاسی با هدف مشارکت هرچه بیشتر مردم در امور اداره جامعه بود که بهترین نمود آن برگزاری انتخابات شورای شهر و روستا در کشور بود، اما در حال حاضر یک سیاست کلی و برنامه ریزی دقیق در امور داخلی مشاهده نمی کنیم و اغلب راهکارها و برنامه ها به صورت نامنظم، شتاب زده و مقطعی انجام می شود و در زمینه سیاست خارجی نیز تعامل خوب و سازنده بین مقامات ایران و سایر کشورها وجود ندارد و هر دو طرف با یکدیگر با عتاب سخنان تند رد و بدل می کنند که از نظر عرف متعارف در روابط دیپلماتیک امر مطلوبی نیست لذا نمی توانیم پیش بینی کنیم موضوع مربوط به مذاکرات پرونده هسته ای بین ایران و کشورهای اروپایی در آینده به چه نتیجه ای منجر خواهد شد.

اغلب سیاستمداران و دولتمردان غربی با یک حالت عتاب و تندی با مسئولان ایرانی برخورد می کنند، به نظر شما آیا آنها سخنان مقامات ایرانی را درک نمی کنند یا مقامات ایرانی قادر نیستند سخنان خود را با روش بهتری بیان کنند تا درک متقابل و تفاهم بین طرفین بوجود آید؟

مسلماً در روابط دو جانبه بین مقامات غربی و ایرانی اعتماد، اطمینان و صمیمیت وجود ندارد. طرفین باید با حسن نیت و صداقت با یکدیگر گفتگو و مذاکره کنند تا به تفاهم و توافق منطقی و عقلانی دست یابند.

اگر مذاکرات بین ایران و کشورهای اروپایی به بن بست برسد و با یکدیگر به توافق دست پیدا نکنند، به نظر جنابعالی ممکن است در آینده بین طرفین جنگ و برخورد نظامی پیش آید؟

قطعاً جنگ رخ نخواهد داد، چون امروز سیاستمداران و دولتمردان راهکارها و اهرم های زیادی در اختیار دارند که می توانند از آنها استفاده کنند. امروز سخن از انسانیت، عقلانیت و حقوق بشر است و کشورهای غربی که خود را ملزم به رعایت حقوق بشر می دانند و حکومت دموکراسی دارند نمی توانند به این آسانی به گزینه جنگ و حمله نظامی بپردازند و مردم دنیا و افکار عمومی ملت های جهان امروز از جنگ و رویارویی نظامی تنفر و انزجار دارند و قبلاً نیز در خصوص حمله به افغانستان و عراق، اعتراض مردم را ملاحظه کردیم و در نهایت جنگ، عواقب و تبعات منفی زیادی برای طرفین درگیر خواهد داشت، بنابراین احتمال وقوع جنگ و برخورد نظامی بین ایران و غرب بسیار ضعیف و حتی می توان گفت بعید است.

من بخشی از نظریات و دیدگاه جنابعالی در مورد دفاع از آزادی بیان و قلم را مطالعه کرده ام. آیا فکر می کنید حقوق بشر در ایران رعایت می شود؟

به نظر بنده نه تنها در ایران بلکه در هیچ کدام از کشورهای اسلامی حقوق بشر به طور کامل رعایت نمی شود، امروز مطبوعات به راحتی توقیف می شوند، روزنامه نگاران و نویسندگان مقالات دستگیر و زندانی می شوند، تعدادی از دانشجویان مدت های طولانی است که در بازداشت بسر می برند، حتی آزادی های قانونی که در قانون اساسی نیز به آن تصریح شده است، مردم از آن محروم هستند. با این وضعیت چگونه می توانیم باور کنیم که حقوق بشر در ایران رعایت می شود.

جنابعالی به عنوان یک عالم دینی و مرجع تقلید شناخته شده اید؛ آیا می توانید اقدامی انجام دهید که این وضعیت بهتر شود؟

خیر! ما فقط در جامعه می توانیم فعالیت فکری و فرهنگی داشته باشیم و صرفاً به فرهنگ سازی بپردازیم. ما تلاش می کنیم قوانین اسلام را که برگرفته از متون فقه شیعه می باشد را برای مردم بیان کنیم و غیر از این مورد کاری از دست ما بر نمی آید.

با توجه به سال های نسبتاً طولانی که از انقلاب می گذرد، آیا نظام جمهوری اسلامی باید کاری کند که روحانیت و علما به امور سیاسی وارد شوند یا اینکه از سیاست دور شوند؟

عملکرد جمهوری اسلامی خصوصاً بعد از رحلت حضرت امام خمینی1 این گونه بود که در حوزه دین، افرادی را پرورش داد که با سیاست های نظام موافق و همسو هستند. طبیعی است این افراد مانند مسئولان اجرایی در درون نظام، سیاست های کلی را توجیه می نماید و از آن دفاع می کنند و از سوی دیگر تعدادی از روحانیون مستقل که با برخی از سیاست ها و راهکارهایی که اعمال می شود موافق نیستند، قطعاً از امور سیاسی و سیاست فاصله می گیرند و کنار می روند.

به نظر جنابعالی آیا در حال حاضر حقوق زنان همان طور که در قوانین جمهوری اسلامی آمده است رعایت می شود؟

مشکلی که در ارتباط با حقوق اساسی جامعه که به زنان مربوط می شود وجود دارد این است که حقوق مدنی در ایران حدود 60 ـ 70 سال قبل نوشته شده است. در آن زمان با توجه به برداشتی که روحانیون بزرگوار از قوانین فقهی داشتند این قانون مدنی را تدوین کردند که حقوق زنان در آن به طور کامل بیان نشده است. بنابراین با توجه به شرایط آن روز قانون مدنی و حقوق خانواده تنظیم شده است و در حال حاضر با توجه به شرایط کنونی در جامعه، باید در قانون مدنی بازنگری و تجدید نظر به عمل آید تا تأمین کننده حقوق کامل زنان باشد، لذا پس از پیروزی انقلاب خبرگانی که در جریان تدوین قانون اساسی بودند یکسری محدودیت برای بانوان قرار دادند مانند اینکه امروز زنان نمی توانند قاضی یا رئیس جمهور شوند، در حالی که به نظر بنده زنان مانند مردان می توانند تمام مسئولیت های دولتی و مناصب دینی را عهده دار شوند و جنسیت نمی تواند مانع دستیابی افراد به پست های دولتی و مناصب دینی در جامعه باشد. البته برداشت های شخصی، برخوردهای سلیقه ای و بینش سیاسی نیز موجب محرومیت زنان از حقوق اجتماعی شده است.

به نظر جنابعالی علت این نحوه بینش یا تلنگر در جامعه چیست؟

بالاخره از گذشته تا امروز افرادی بودند که در حوزه این تفکر و بینش را داشتند مانند همین نظارت استصوابی یا تفسیر قانون اساسی که مثلاً واژه «رجل سیاسی» را در بحث انتخاب رئیس جمهور فقط به مردان اختصاص می دهد و زنان را شامل نمی شود و به نظر می رسد این مسائل ناشی از سابقه طولانی نظام های استبدادی بر ایران است.

چرا بعضی از افراد این گونه فکر می کنند و به عقب برمی گردند؟

به هر حال بشر به دنبال علائق و خواسته ها و ریاست و مقامات دنیوی است. پیروی از هواهای نفسانی باعث می شود که به حقوق افراد جامعه و مسئله عدالت اجتماعی فکر نکند و صرفاً به منافع شخصی و گروهی خودشان بیندیشد.

جنابعالی از رئیس جمهور (احمدی نژاد) چه انتظاری دارید؟

انتظاری که مردم ایران از ایشان دارند این است که اکنون که بر طبق قانون اساسی ریاست قوه مجریه را برعهده گرفته اند سعی کنند قوانین مصوب توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی را به اجرا در آورند و مانند زمان حضرت امام1 تمام امور بر مدار قانون باشد چون در آن هنگام واقعاً قانون بر جامعه حاکمیت داشت.

جنابعالی چه نصیحیت و پیامی برای رئیس جمهور دارید؟

اگر ایشان به پیشرفت علمی و اقتصادی کشور تمایل دارند باید با فراخوان مقالات علمی در کشور از صاحبان فکر و اندیشه دعوت به عمل آورند و نظرات صاحب نظران، اندیشمندان و دانشمندانی که در زمینه های مختلف تخصص دارند می تواند در ارائه راهکارهای علمی و راهبردی کمک کند تا دولت، سیاست های کلی و برنامه ریزی کلان برای اداره هر چه بهتر کشور را انجام دهد.

آیا جنابعالی نگران این وضعیت هستید؟

به هر حال چنانچه بر اساس سیاست های اشتباه و ناکارآمد که از سوی دولت اعمال می شود، کشور دچار مشکلات و بحران شود، یا تحریم اقتصادی اعمال شود، خدای ناخواسته حمله نظامی صورت گیرد که بعید است، قبل از هر چیز این مردم ایران هستند که مجبورند تاوان سنگین این فشارها و ناملایمات را تحمل کنند و عقلانیت و خرد و منطق به ما حکم می کند که راه صحیح و راهکار مناسب را انتخاب کنیم.

اگر وضعیت کشور به بحران کامل منجر شود، آن وقت شما فکر می کنید چه انتظار خاصی از عالمان دینی هست؟

قوای سه گانه، مجریه، مقننه و قضائیه در قبال ملت ایران پاسخگو هستند، چون آنها طبق مسئولیت سنگینی که به دوش دارند باید به وظیفه و مسئولیت خودشان عمل کنند تا وضعیت کشور به حالت بحران کامل نرسد، وگرنه مردم از عالمان دینی و مراجع انتظار خاصی ندارند.

برای من جای تعجب است که چطور به حرف شما گوش نمی دهند. شاید به این علت است که شما یک عالم و مرجع مستقل هستید و آزادانه مطالب خود را بیان می کنید؟

بنده در طول زندگی خود هیچ وقت حاضر به تملق کسی نبودم و کارهایی را که نادرست و خلاف قانون تشخیص دادم تأیید نکردم. سال های نسبتاً طولانی در حوزه درس امام و در محضر ایشان تلمذ کردم و در دوران نهضت و انقلاب و مبارزه حضور داشتم و پس از پیروزی انقلاب نیز در خدمت انقلاب و حضرت امام1 بودم و در مسئولیت های مهم انجام وظیفه کردم و ایشان نیز در مورد بنده آن بیانات را داشتند و با توجه به گذشت سالیان طولانی آن طور بنده را مورد لطف و عنایت خویش قرار دادند و اعلام کردند در مباحثات ما شرکت می کردند و من از معلومات ایشان حظ می بردم. حال چگونه است که این آقایان امروز به نظرات و سخنان بنده گوش نمی دهند؟!

با توجه به شناختی که از جنابعالی داریم چنانچه انتقاد سازنده نسبت به رئیس جمهور آمریکا هست بیان فرمایید؟

چنانچه دولت آمریکا بخواهد بر مشکلاتی که امروز در سطح جهان وجود دارد غلبه کند یا موضوع پرونده هسته ای ایران را می خواهد پیگیری کند، باید با حسن نیت و صداقت به گفتگو و مذاکره با مسئولان کشور بپردازد و مذاکره مستقیم بین مقامات دو کشور بهترین راهکار برای حل این موضوع است.

به نظر جنابعالی آیا آمریکا نگران قدرتمند شدن ایران در منطقه نیست؟

آمریکا به توانمندی های ایران در منطقه واقف است و ظاهراً این موضوع را پذیرفته است، چون در بعضی موارد برای حل برخی مسائل میانجی گری و وساطت ایران را پذیرفته است.

آیا داشتن بمب اتم توسط ایران می تواند یک راه حل باشد؟

خیر، داشتن سلاح اتمی به مصلحت هیچ کس نیست، نه تنها ایران بلکه هیچ کشوری حق ندارد به تولید و ساخت سلاح اتمی اقدام کند، چون از دیدگاه اسلام استفاده از این نوع سلاح حرام است.

اگر ایران به سلاح اتمی دست پیدا کند، ممکن است دولت آمریکا به ایران احترام بگذارد؟

ما چنین احترامی را نمی خواهیم. از نظر اسلام نمی توان به چنین سلاحی دست پیدا کرد. احترامی که در سایه عقلانیت، خرد جمعی، احترام به قوانین و معاهدات بین المللی و با تکیه بر اصل تفاهم و همزیستی مسالمت آمیز بدست آید، ارزشمند است.

در گذشته مناطق جنوبی شهر تهران که فقیر بودند اعتیاد هم داشتند، چرا در حال حاضر که جمهوری اسلامی هست نیز این گونه است؟

این سؤال را باید افرادی که مسئولیت مبارزه با مواد مخدر را بر عهده دارند جواب بدهند و سایر مسئولان و قدرتمندان باید فکر کنند و بیندیشند که چرا این وضع پیش آمده است. به هر حال این معضل مربوط به اغلب کشورهای دنیا است و تلاش همه کشورها را طلب می کند تا با یک راهکار و راه حل اساسی این معضل از جامعه بشری رفع بشود.

یکی از دلایلی که سبب پیروزی احمدی نژاد در انتخابات ریاست جمهوری شد این بود که ادعا کرد به مردم فقیر می خواهد کمک کند؟ ارزیابی جنابعالی در این زمینه چیست؟

شاید یکی از علت ها این باشد ولی تبلیغات وسیع، حمایت و پشتیبانی قدرتمندان سیاسی از وی و برخی نسبت های ناروا و توهین به بعضی از افراد نیز در برنامه تبلیغاتی ایشان بود که بی تأثیر نبود.

جنابعالی برای مردم دنیا که سخن شما را می شنوند چه پیامی دارید؟

در حال حاضر وظیفه همه انسانهاست که آگاهی و شناخت انسان ها را افزایش دهند تا آنان بیدارتر شوند و نسبت به حقوق اساسی که دارند آگاه گردند و تمام دولت ها و ملت ها وظیفه دارند تا کمک کنند تا ظلم و ستم از جوامع انسانی برطرف گردد. امیدوارم روزی فرا برسد که تمام مردم حق حاکمیت بر سرنوشت خود را بدست آورند و هیچ ملتی زیر یوغ و سلطه قدرت های بزرگ نباشد.

در مورد مذاکره و گفتگو بین ایران و آمریکا، اگر این کشور ادعا کند که حاضر به مذاکره نیست، به نظر جنابعالی چگونه می توان این بهانه را از دست دولتمردان آمریکایی خارج کرد؟

هر دو کشور چنانچه بخواهند برای حل و فصل مشکلات موجود بین خودشان بدون هیچ پیش شرطی، صادقانه و به طور شفاف با یکدیگر گفتگو کنند و مردم خود را از روند پیشرفت مذاکرات آگاه کنند. ولی گاهی اوقات چنین به نظر می رسد که هر دو طرف از این وضعیت راضی هستند و اصلاً تمایلی به انجام گفتگو ندارند، لذا این قدرتمندان سیاسی هستند که این بهانه ها را بوجود می آورند.