دومین اختلاف نظر که آن نیز مستند به روایات است، اختلاف در محدوده‌ی عاقله است که آيا اختصاص به خويشان پدرى؛ مانند عمو و برادر و فرزندانشان دارد يا اين‌كه پدر و اولاد نیز جزو عاقله هستند؟ صاحب جواهر به این اختلاف نظر اشاره کرده است که ما در ذیل، خلاصه مطالب ایشان را با کمی تصرّف نقل می‌کنیم:

لكن هل يدخل الآباء و إن علوا، و الأبناء و إن نزلوا في العقل؟ قال في المبسوط و الخلاف و الوسيلة و محكيّ المهذّب، لا يدخلون، بل نسبه ثاني الشهيدين إلى المشهور، بل في الخلاف دعوي إجماعنا عليه ... دخولهما، وفاقاً للإسكافي و المفيد و الشيخ في النهاية و الحائريّات و الحلّي و يحيى بن سعيد و أبي العباس و الفاضلين و الصيمري و الشهيد في اللمعة و غيرهم، و ظاهر التنقيح على ما حكي عن بعضهم، و لذا نسبه في الإيضاح إلى الشهرة، بل عن الحلّي الإجماع...؛[33] از قایلان به عدم دخول این افراد در شمار عاقله، شیخ در مبسوط و خلاف و صاحب وسیله و از مهذّب نیز حکایت شده است. بلکه شهید ثانی آن را به مشهور نسبت داده است، بلکه بالاتر اینکه در خلاف ادعای اجماع برآن شده است ... در مقابل، جماعتى از فقها از جمله، شيخ مفيد، ابن ادريس حلى، يحيى بن سعيد و فاضلین و شهید در لمعه و ظاهر عبارت تنقیح حاکی از موافقت با آن است، تا جایی که در ایضاح ادعای شهرت بر آن شده و مرحوم حلی ادعای اجماع کرده است که پدر و پسر داخل در عاقله هستند.

------------------

[33]. جواهرالکلام، ج43، ص‌420 و 421.