(مسئله 382) نمازهاى مستحبّى زياد است و آنها را«نافله» گويند، و بين نمازهاى مستحبّى به خواندن نافله هاى شبانه روز بيشتر سفارش شده و آنها در غير روز جمعه، سى و چهار ركعت اند كه هشت ركعت آن نافله ظهر، و هشت ركعتْ نافله عصر، و چهار ركعتْ نافله مغرب، و دو ركعتْ نافله عشا، و يازده ركعتْ نافله شب، و دو ركعتْ نافله صبح است و چون دو ركعتْ نافله عشا را بنا بر احتياط واجب بايد نشسته خواند، يك ركعت حساب مى شود؛ ولى در روز جمعه بر شانزده ركعت نافله ظهر و عصر، چهار ركعت اضافه مى شود.

(مسئله 383) از يازده ركعتْ نافله شب، هشت ركعت آن بايد به نيّت نافله شب و دو ركعت آن به نيّت نماز شَفْع و يك ركعت آن، به نيّت نماز وَتْر خوانده شود و دستور كامل نافله شب، در كتابهاى دعا بيان شده است.

(مسئله 384) نمازهاى نافله را مى توان نشسته خواند، ولى بهتر است دو ركعتْ نماز نافله نشسته را يك ركعتْ حساب كرد. مثلاً كسى كه مى خواهد نافله ظهر را كه هشت ركعت است، نشسته بخواند، بهتر است شانزده ركعت بخواند و اگر مى خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز يك ركعتى نشسته بخواند.

(س 385) آيا تمام نمازهاى مستحب (حتّى نماز شب) را مى توان در حال حركت خواند؟ كيفيت ركوع و سجده در اين گونه نمازها چگونه است؟

ج ـ انسان جايز است همه نمازهاى مستحبّى (مثل نماز شب) را در حال حركت، و ركوع و سجده را با اشاره انجام دهد. 5/5/75

وقت نافله هاى يوميه

(مسئله 386) نافله نماز ظهر پيش از نماز ظهر خوانده مى شود و وقت آن به اندازه وقت نماز ظهر است، ولى وقت فضيلت آن، از اول ظهر تا موقعى است كه آن مقدار از سايه شاخص كه بعد از ظهر پيدا مى شود، به اندازه دو هفتم آن شود. مثلاً اگر درازاى شاخص هفت وجب باشد، هر وقت مقدار سايه اى كه بعد از ظهر پيدا مى شود، به دو وجب رسيد، آخر وقت فضيلت نافله ظهر است.

(مسئله 387) نافله عصر پيش از نماز عصر خوانده مى شود و وقت آن به اندازه وقت نماز عصر است، ولى وقت فضيلت آن تا موقعى است كه آن مقدار از سايه شاخص كه بعد از ظهر پيدا مى شود، به چهار هفتم آن برسد، و چنانچه بخواهد نافله ظهر يا نافله عصر را بعد از وقت فضيلت آنها بخواند، بهتر است نافله ظهر را بعد از نماز ظهر، و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند، و بنا بر احتياط مستحب، نيّت ادا و قضا نكند.

(مسئله 388) وقت نافله مغرب، بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا وقتى كه سرخى طرف مغرب كه بعد از غروب كردن آفتاب در آسمان پيدا مى شود، از بين برود.

(مسئله 389) وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشا، بلافاصله خوانده شود.

(مسئله 390) نافله نماز صبح پيش از نماز صبح خوانده مى شود و وقت آن، بعد از گذشتن از نصف شب به مقدار خواندن يازده ركعت نماز شب است؛ ولى احتياط آن است كه قبل از فجر اول نخوانند، مگر آنكه بعد از نافله شب بلافاصله بخوانند كه در اين صورت، مانعى ندارد.

(مسئله 391) وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح، و بهتر است نزديك اذان صبح خوانده شود.

نماز غفيله

(مسئله 392) يكى از نمازهاى مستحبّى، نماز غفيله است كه دو ركعت است و بين نماز مغرب و عشا خوانده مى شود و مى توانند نماز غفيله را به جاى نافله مغرب بخوانند و وقت آن، بعد از نماز مغرب است تا وقتى كه سرخى طرف مغرب از بين برود، و در ركعت اول آن، بعد از «حمد» بايد اين آيه را بخواند:

«وَذَا النُّونِ اِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ اَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فِى الظُّلُماتِ اَنْ لا اِلهَ اِلاّ اَنْـتَ سُبْحَانَكَ اِنّى كُنْتُ مِنَ الظَّـالِمِينَ فَاستَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِك نُنْجِى الْمُؤْمِنينَ».

و در ركعت دوم، بعد از«حمد» بايد اين آيه را بخواند:

«وَ عِنْدَهُ مفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها اِلاّ هُوَ و يَعْلَمُ مَا فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ و مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَة اِلاّ يَعْلَمُهَا وَ لاَ حَبَّة فى ظُلُمـاتِ الاَْرْضِ وَ لاَ رَطْب وَ لاَ يابِس اِلاّ فِى كِتاب مُبين».

و در قنوت آن، اين دعا خوانده شود:«اَللّهُمَّ اِنّى اَسأَلُكَ بِمَفاتِحِ الْغَيْبِ اَلّتِى لا يَعْلَمُهَا اِلاّ اَنْتَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مَحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَاَنْ تَفْعَلْ بِى كَذا وَ كَذا»، و به جاى كلمه «كذا و كذا»، حاجتهاى خود را به زبان آورد؛ سپس بگويد:

«اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلِىُّ نِعْمَتِى وَ الْقادِرُ عَلَى طَلِبَتىِ تَعْلَمُ حاجَتِى فَأسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمّد وَ آلِ مُحَمَّد عَلَيْهِ و عَلَيْهِمُ السَّلامُ لَمَّا قَضَيْتَهَا لِى».