(مسئله 955 ) كسى كه به احرام عمره تمتع محرم شود و به واسطه بيمارى نتواند به مكّه برود و يا قدرت بر اتمام عمل از او سلب شود، اگر بخواهد محلّ شود، بايد با اين قصد، يك قربانى دهد، و بنا بر اقوى قربانى يا پول آن را به وسيله شخص مورد اعتماد به مكّه بفرستد و با او قرار بگذارد كه در روز خاصّى و ساعت معيّنى به نيابت از او آن را در مكّه ذبح كند، و وقتى كه روز و ساعت موعود رسيد، تقصير كند. پس از آن، هر چه بر او حرام شده بود حلال مى شود، حتى زن، و احتياط مستحبى در آوردن طواف نساء و در صورت عدم تمكن استنابه است.

(مسئله 956 ) كسى كه براى حج احرام ببندد، ولى به واسطه بيمارى نتواند به عرفات و مشعر برود، بايد قربانى كند، و بنا بر اقوى بايد قربانى يا پول آن را به وسيله فرد امينى به منى بفرستد تا در آنجا ذبح كند و با او قرار بگذارد، كه روز عيد ذبح شود و در آن وقت تقصير كند. پس هر چه بر او حرام شده بود حلال مى شود، «مگر زن».

(مسئله 957 ) كسى كه حجّ واجب به عهده اوست ولى به واسطه بيمارى، محصور شود، زن بر او حلال نمى شود، مگر آنكه خودش اعمال حج و طواف نساء را به جا بياورد، ولى اگر از به جا آوردن اعمال عاجز شد، كفايت عمل نايب براى حلال شدن زن بر او بعيد نيست؛ و امّا كسى كه حجّ او استحبابى بوده، بعيد نيست كفايت طواف نساء نايب از او، ليكن احتياط آن است كه در صورت امكان خودش به جا آورد.

(مسئله 958 ) اگر كسى كه با او قرار گذاشته بود تا برايش قربانى كند، قربانى را ذبح نكرد و شخص مُحرم در روز موعود مُحلّ شد و با زن هم نزديكى كرد، در اين صورت معصيت نكرده و كفّاره هم ندارد؛ ليكن بايد دوباره قربانى كند يا پول آن را بفرستد و با كسى قرار بگذارد كه در روز معيّنى ذبح را انجام دهد و بايد از زن اجتناب كند؛ و احتياط واجب آن است كه از وقتى كه معلوم شد قربانى نشده، اجتناب كند، گرچه محتمل است كه وجوب اجتناب از وقتى باشد كه كسى را براى ذبح مى فرستد.

(مسئله 959 ) تحقّق محصور بودن، مثل تحقّق مصدود بودن است كه گذشت.

(مسئله 960 ) اگر بيمار بعد از آنكه قربانى يا پولش را فرستاد، بهبود يافت، به طورى كه توانايى رفتن به مكّه را پيدا كرد، بايد برود. پس، اگر محرم به احرام تمتّع است و به موقع به اعمال رسيد، اعمال عمره و حج را به جا آورد، و اگر وقت تنگ شد، به طورى كه اگر بخواهد عمره به جا آورد، وقوف در عرفات فوت مى شود، در اين صورت بايد به عرفات برود و حجّ اِفراد به جا آورد، و احتياط آن است كه قصد عدول كند و بعد از آن عمره مفرده به جا آورد؛ و اين حج، كفايت از حجّة الاسلام مى كند. و اگر وقتى به مكّه برسد كه حج فوت شده، يعنى به وقت وقوف اختيارى در مشعر نرسد، عمره او به عمره مفرده مبدّل مى شود و بايد آن را به جا آورد و از احرام خارج شود، و احتياط آن است كه قصد عدول به عمره مفرده كند، و حجّ واجب را با وجود شرايط در سال بعد به جا آورد و مصدود هم حكم محصور را دارد در اين مسئله.

(مسئله 961 ) كسى كه بيمار نيست، ليكن به علّت ديگرى بعد از احرام نتوانسته به مكّه برود، مثل كسى كه پا يا كمرش شكسته يا تصادف كرده و يا به واسطه خونريزى ضعف بر او مستولى شده، بعيد نيست حكم بيمار را داشته باشد، ليكن مسئله مشكل است؛ بنابراين، احتياط آن است كه در احرام باقى بماند تا وقتى كه بهبود يابد. پس اگر وقت حج فوت شده، عمره مفرده به جا بياورد و از احرام خارج شود، و اگر حجّ واجب بوده، با وجود شرايط اعاده كند.

(س 962 ) اگر كسى پس از انجام اعمال عمره تمتّع و خارج شدن از احرام آن، محصور شود و نتواند براى حج مُحرم شود، آيا حج از او ساقط است يا نه؟ وظيفه او چيست؟

ج ـ از احرام خارج شده است، ولى كفايت از حج نمى كند، و چنانچه سال اول استطاعت او باشد، حج بر او واجب نشده است.

(س 963 ) اگر شخصى بعد از آنكه براى حج مُحرم شده، دچار سكته قلبى شود، به گونه اى كه هر نوع حركت براى او ضرر داشته باشد، وظيفه او چيست؟

ج ـ اگر نمى تواند وقوفين را درك كند، حكم محصور را پيدا مى كند، و چنانچه وقوفين را درك كرده، نسبت به بقيّه اعمال، تفصيل بين امكان استنابه و عدم آن است، كه قبلاً ذكر شد.

(س 964 ) شخصى در مدينه مصدوم مى شود، او را به مسجد شجره مى آورند و مُحرم مى كنند، آيا احرام او صحيح است و وظيفه بعدى او چيست؟ اگر نتواند اعمال حج را انجام دهد، تكليف او چيست؟

ج ـ احرام او صحيح است و اگر مى تواند كه عمره و حج را انجام دهد، ولو با استنابه در طواف و سعى، حجّ او صحيح است؛ و اگر نمى تواند حج به جا آورد، احوط آن است كه وظيفه محصور را انجام دهد و با احرام مزبور عمره مفرده هم انجام دهد.