(مسئله 825 ) يكى از واجبات منى تقصير يا سر تراشيدن است، بنابراين بر هر حج گزارى واجب تخييرى است كه در روز عيد حلق و يا تقصير كند، يعنى مقدارى از موى خود يا ناخن خود را كوتاه كند، و بهتر آن است كه اكتفا به زدن ناخن تنها نكند بلكه مقدارى از موى سر يا شارب را هم بزند كه موافق احتياط است مگر براى چند طايفه:

اول: زنها كه تنها تقصير براى آنها واجب و متعيّن است و تراشيدن سر براى آنها نه تنها كافى نيست، بلكه حرام هم مى باشد.

دوم: كسى كه موى سر خود را به عسل يا صَمْغ[1] يا شبيه آنها براى رفع شپش و مانند آن چسبانيده باشد، كه بنابر احتياط واجب سرخود را بتراشد.

سوم: كسى كه موى خود را جمع كرده و گره زده و درهم پيچيده و بافته است، در اين صورت هم بنابر احتياط واجب سر خود را بتراشد.

(مسئله 826 ) خنثاى مشكل،[2] اگر موى خود را نچسبانيده و يا نبافته بايد متعيّناً تقصير كند، والاّ بنا بر احتياط بين تقصير و سرتراشيدن جمع كند.

(مسئله 827 ) كسى كه سال اول حج اوست و صروره مى باشد مخير است بين حلق (سر تراشيدن) و تقصير، ولى افضل اين است كه سر تراشيدن را اختيار كند.

(مسئله 828 ) در تراشيدن سر، بنا بر احتياط همه سر را بايد بتراشد و در تقصير، مسمّاى گرفتن هر مقدارى از موى سر يا ريش يا شارب يا ناخن به هر وسيله كه باشد كافى است، و بهتر آن است كه هم مقدارى از مويش را كوتاه كند و هم مقدارى از ناخنهايش را بگيرد، يعنى جمع كند بين گرفتن مقدارى از مو و گرفتن مقدارى از ناخنها.

(مسئله 829 ) سرتراشيدن و تقصير، مانند ساير اعمال حج از عبادات است و بايد آن را به قصد قربت و اطاعت از خداوند و با نيّت خالص و بدون قصد ريا به جا آورد و بدون آن صحيح نيست و وجودش كالعدم مى باشد.

(مسئله 830 ) به زبان آوردن نيّت لازم نيست و اگر كسى سر را به قصد اعمال حج و به انگيزه الهى حلق و يا تقصير كند، كافى است، گرچه احتياط مستحب آن است كه نيّت را به زبان بياورد.

(مسئله 831 ) احتياط آن است كه تقصير و يا حلق در روز عيد باشد، اگرچه جواز در تأخير آن تا آخر ايّام تشريق[3] بعيد نيست، بلكه تا ايّامى كه صحيح است غير اعمال منى از اعمال حج به جا آورده شود.

(مسئله 832 ) جايز است انسان سر خود را بتراشد يا ديگرى برايش بتراشد؛ همچنين در تقصير و يا در حلق بايد خودش نيّت كند، و بهتر آن است كه آن ديگرى هم نيّت كند.

(مسئله 833 ) كسانى كه مخيّر هستند ميان تراشيدن سر و كوتاه كردن ريش يا شارب و گرفتن ناخن، اگر سرشان مو نداشت بايد تقصير كنند و اگر اصلا مو ندارند بايد از ناخن خود بزنند.

(مسئله 834 ) تراشيدن ريش از تقصير كفايت نمى كند.

(مسئله 835 ) در اكتفا كردن به تقصيرِ موى زير بغل يا عانه،[4] محلّ اشكال است.

(مسئله 836 ) محلّ تراشيدن سر و تقصير نمودن، منى است، و جايز نيست در حال اختيار آن را در جاى ديگر انجام دهد.

(مسئله 837 ) اگر كسى به علّت فراموشى و يا ندانستن مسئله و يا از باب غفلت و يا حتى با عمد و علم حلق و يا تقصير ننمود و از منى خارج شد و يا به وطن برگشت، در صورت امكان بايد به منى مراجعت كند و در آنجا حلق و يا تقصير كند، و اگر نمى تواند برگردد در محلّ خودش حلق و يا تقصير نمايد و بنا بر احتياط واجب موى خود را به منى بفرستد.

(مسئله 838 ) طواف و سعى حجّ تمتّع را بايد پس از اعمال منى به جا آورد، و اگر كسى از روى علم و عمد آنها را مقدم داشت، بايد پس اعمال منى، طواف و نماز و سعى را اعاده كند و يك گوسفند نيز به عنوان كفّاره ذبح كند، و اگر فقط سعى را مقدم داشت، كفّاره لازم نيست، ليكن بايد بعد از اعمال منى، طواف و نماز و سعى را اعاده كند؛ و اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسئله باشد، بايد برگردد و اعمال منى اتمام كند و اعاده اعمال لازم نيست مگر جاهل مقصر كه بايد اعمال را نيز اعاده كند؛ و اگر نمى تواند به منى برگردد، هر كجا كه هست سر خود را بتراشد و يا تقصير كند.

(مسئله 839 ) بعد از آنكه مُحرم تقصير كرد يا سر تراشيد و رمى جمره عقبه را انجام داد، گرچه هنوز قربانى نكرده باشد تمام چيزهايى كه به واسطه احرام حج بر او حرام شده بود، حلال مى شود، مگر زن و بوى خوش. و امّا صيدِ در حرم در هر صورت براى او حرام مى باشد، چه مُحرم باشد و چه مُحِل و امّاكسى كه از احرام خارج شده، صيد در خارج از حرم جايز است.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. شيره برخى از درختان كه چسبندگى دارد.

[2]. خنثايى كه زن بودن يا مرد بودن او به هيچ وجه تشخيص داده نشود.

[3]. ايّام تشريق، روزهاى يازدهم و دوازدهم و سيزدهم ذيحجّه مى باشد.

[4]. محلِ روييدن مو، در بالاى عورت.