بر كسى كه راه براى او باز نيست، رفتن به حج واجب نيست.

(مسئله 57 ) كسى كه بعد از استطاعت مالى و بدون تأخير، سعى در رفتن به حج داشته و اقدام به ثبت نام و پرداخت پول نموده است، ولى به جهت كثرت ثبت نام كنندگان نوبت او در همان سال نشد، حج بر او مستقر نمى شود. ولى اگر مسامحه كند و تأخير نمايد حج بر او مستقرّ شده است، و بايد در سالهاى بعد با رعايت فوراً ففوراً به حج برود.

(س 58 ) پدرى براى حج ثبت نام كرده است و در وصيّتش گفته است كه برايش حجِ مستحبى به جا آورند، و پسر بزرگتر چون ديده خودش استطاعت بدنى و مالى دارد و فقط استطاعت طريقى نداشته، كه آن هم با فوت پدر برايش حاصل شده، به نيّت خود حج را انجام داده نه به نيابت از پدر، با توجه به اينكه استطاعت طريقى نداشته مگر از طريق نيابت، آيا حج او صحيح است؟

ج ـ در مفروض سؤال چون استطاعت طريقى با حرام و تخلف از وصيت حاصل شده استطاعت طريقى نداشته، فلذا حجى كه براى خودش انجام داده چون مستطيع نبوده، مجزى نيست و براى پدر هم چون نيابت ننموده، برائت ذمه از وصيت پدر حاصل نشده است.

(مسئله 59 ) اگر كسى براى حج ثبت نام نمايد و قبل از تشرّف به حج فوت كند، اگر راه براى فرزند باز نباشد و فيش آن سال را نداشته باشد بايد براى پدرش حج به جا آورد (در صورتى كه حج بر پدر مستقر شده باشد)، چون استطاعت طريقى برايش حاصل نشده است.