(مسئله 52 ) در وجوب حج، علاوه بر استطاعت مالى، استطاعت بدنى، شرط است، پس بر بيمارى كه قدرت رفتن به حج را ندارد يا براى او حَرَج و مشقّت زياد دارد، واجب نيست به حج برود.

(س 53 ) شخصى در مدينه مريض شده و فعلاً در بيمارستان است و پزشكان گفته اند كه بايد تا دو هفته استراحت كند، آيا بعد از اتمام استراحت در صورتى كه حمل او براى انجام دادن اعمال مشكل باشد، اگر او را به مكّه ببرند، وظيفه اين شخص چيست؟

ج ـ دو صورت دارد، صورت اول: اگر قدرت به جا آوردن اعمال، حتّى به نحو اضطرارى را ندارد، از استطاعت افتاده و حج بر او واجب نيست، ولى براى دخول به مكّه بايد براى عمره مفرده محرم شود و با انجام اعمال عمره مفرده، ولو اضطرارى آن، از احرام خارج مى شود; صورت دوم: اگر سال اول استطاعت او نباشد و حج بر او مستقرّ شده، اگر از بهبود يافتن مأيوس باشد، بايد نايب بگيرد كه برايش عمره و حج تمتّع انجام دهد و خودش براى دخول به مكّه محرم شود و عمره مفرده به طورى كه ذكر شد به جا آورد، و چنانچه براى اين شخص انجام اعمال حج تمتّع ممكن باشد، هر چند به نحو اضطرار و انجام اضطرارى اعمال، لازم است مُحرم شود و هر مقدار از اعمال را كه مى تواند، ولو با كمك گرفتن از ديگرى انجام دهد، و هر مقدار را كه نمى تواند، نايب بگيرد، ولى براى وقوف در عرفات و مشعرالحرام، گرفتن نايب كافى نيست.

(س 54 )شخصى بعد از انجام عمره تمتّع مريض شده و از انجام حج منصرف شده و به وطنش برگشته است و در مكّه كسى را وكيل كرده كه براى فراغ ذمّه او اقدام نمايد، وظيفه او در اين خصوص چيست و چگونه از احرام خارج گردد؟

ج ـ در فرض مسئله با تقصير از احرام عمره تمتّع خارج شده و مُحل مى باشد و وكيل گرفتن بى فايده است و چنانچه سال اول استطاعت او بوده است از استطاعت در آن سال به خاطر عدم استطاعت بدنى خارج شده است و امّا نسبت به سالهاى بعد، وجوب حج، منوط به استطاعت در آن سالها است و اگر حج بر او مستقر شده و سال اول استطاعتش نبوده بايد در سالهاى بعد به وظيفه عمل نمايد و وجوب حج از او ساقط نشده است. و در صورت عدم استطاعت بدنى بايد نايب بگيرد چون قبلاً حج بر او مستقر شده بود.

(س 55 )كسى كه از نظر مالى مستطيع بوده و براى حج ثبت نام كرده، ولى در سال جارى، كه زمان اعزام وى رسيده، سازمان پزشكى حج به دليل بيمارى و يا كهولت سن اجازه حج به او نداده است; آيا هنوز مستطيع است و حج بر وى واجب مى باشد؟

ج ـ اگر قبلا حج بر او مستقر نبوده در اين صورت مستطيع نمى باشد و حج بر او واجب نيست، و اگر قبلا حج بر او مستقر شده و توانايى انجام آن را ندارد و اميد بهبودى هم نيست، مى تواند نايب بگيرد.