خداوند مي‌فرمايد: ( وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّى إِذَا حَـضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الآن)،[1] «و توبه کساني که گناه مي‌کنند تا وقتي که مرگ يکي از ‌ايشان در رسد مي‌گويد: اکنون توبه کردم، پذيرفته نيست».

علامه طباطبايي(قدس سره) اين آيه را معني مي‌كند و مي‌گويد: توبه‌ي آنها فقط قول است نه حقيقت.[2] احتمال ديگر درباره آيه اين است كه: چون اين توبه در عالم آخرت و بعد از مرگ است، در آن جهان، توبه‌اش فايده‌اي ندارد. من يك احتمالي به ذهنم آمد كه اين سالبه به انتفاء موضوع باشد و آن اينکه اين آدمي كه در منجلاب گناه و آلودگي غرق بوده و هيچ گاه به فكر خدا و پيغمبر(ص) نبوده تا آن وقتي كه مرگ را ديده، نه اينكه خدا توبه‌اش را نمي‌پذيرد؛ بلکه امکان و اراده توبه را ندارد و اصلاً نمي‌تواند توبه كند؛ مثل همان ‌آيه‌اي كه حضرت زينب: براي يزيد خواند كه: ( ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاؤُوا السُّوأَى أَن كَذَّبُوا بِآيَاتِ اﷲِ وَكَانُوا بِهَا يَسْتَهْزِؤُون)،[3] «آن‌گاه فرجام کساني که بدي کردند [بسي] بدتر بود [چرا] که آيات خدا را تکذيب کردند و آنها را به ريشخند گرفتند». بنابراین، تا وقت هست باید توبه کرد و نسبت به حقوق الناس باید رضایتشان را جلب کرد که خداوند هم در باب ضایع کردن حقوق الناس، هیچ کاری انجام نمی دهد.

--------------------------------------------------------------------------------
[1]. النساء(4)، 18.
[2]الميزان، ج 4، ص 242 ـ 243.
[3]. الروم (30)، 10.