حجاج محترم برای دریافت پاسخ مسائل حج می توانند با تلفن های ذیل تماس بگیرند.
شماره تلفن عربستان : 0596472155
شماره تلفن ایران : 09122510007
ضمناً دفاتر معظم له در ایران کما فی السابق پاسخگوی حجاج گرامی می باشد.

بخشی از مسائل مبتلا به در ايّام حج

حکم استفاده از ماسک در حال احرام

(مسئله 1)استفاده از ماسكهايى كه جهت جلوگيرى از تنفس هواى آلوده و امراض مختلف به دهان مى زنند، و بند آن را پشت سر مى اندازند كه بخش كوچكى از سر را مى پوشاند، براى مردان و زنان مُحرم چه حكمى دارد؟
ج ـ از حيث سَتر رأس براى مردان، مانعى ندارد چون با انداختن بند آن، به پشت سر، صدق ستر نمى كند، و امّا نسبت به جلوگيرى از تنفس هواى آلوده در صورتى كه جلوگيرى از استشمام بوى بد نباشد، مانعى ندارد; و امّا نسبت به زنان چون موجب پوشيده شدن قسمتى از صورت مى شود، مطلقاً حرام است، ولى در مواقع ضرورت مانعى ندارد و كفّاره هم بر او نمى باشد .

نحوه طواف نمودن

(مسئله2)طواف كردن بايد به نحو متعارف باشد و در تمام اشواط، خانه كعبه در طرف چپ طواف كننده واقع شود، يعنى نبايد از حجرالاسود كه شروع مى كند به طرف ركن يمانى دور بزند، بلكه از حجرالاسود شروع كند و به طرف ركن عراقى و بعد ركن شامى و بعد ركن يمانى برود و دور بزند، و زيادتر از آن لازم نيست بلكه اگر موقع دور زدن مثلاً رو به كعبه هم باشد، اشكال ندارد.

حکم طواف در طبقات فوقانی

(مسئله3)در طبقات فوقانى مسجدالحرام طواف كردن چه صورتى دارد؟
ج ـ ظاهراً طواف در طبقه فوقانى مسجدالحرام كه طواف فضا و هواى متعلق به بيت باشد، همانند طواف در طبقه پايين و صحن مسجدالحرام مجزى و صحيح مى باشد. چون اسامى و نامهايى همانند مسجد و بيت و مدرسه و رباط، اسامى و اعلامى براى مجموعه از ساختمان و فضا و هواى متعلق به آنها است و محكوم به احكام آنها مى باشند. بناءً على هذا، فضاى محاذى با بيت الله الحرام و البيت العتيق همانند ديوارها و جدارها و اركان آن، جزء بيت الله است و همان طور كه طواف به دور آنها طواف بيت الله است، پس طواف فضاى متعلق به بيت الله در بالا هم طواف بيت اللّه و مجزى است، و ادعاى اينكه بيت اللّه و يا غير آن از اسامى و اعلام همانندش مثل مسجد و مدرسه نام ساختمان و بنا است، نه اعم از آن و فضاى محاذى متعلق به آنها، ظاهراً ناتمام مى باشد كه سيّدنا الاستاذ الامام الخمينى «سلام الله عليه» مفصلاً از آن در اصول بحث نموده و همان معناى اعم و قدر جامع را پذيرا شده كه مطابق با تحقيق مى باشد و بنا بر اين مبنا است كه تمام احكام مسجدالحرام و مسجدالنبى بر آن دو مسجد فعلى با همه توسعه آنها جارى مى باشد، و ناگفته نماند كه اين نظريه يعنى وضع اسامى بر قدر جامع و اعم كه در اول پاسخ به آن اشاره شده به نظر فقيه بزرگوار كاشف الغطاء(قدس سره)تأييد مى شود كه آن فقيه كم نظير اگر نگوييم بى نظير در كشف الغطاء خود در بحث مواقيت فرموده: «الاول: فى ان المواقيت بأسرها عبارة عما يتساوى الاسماء من تخوم الارض الى عنان السماء فلو احرم من بئر او سطح فيها- راكباً او ماشياً او مضطجعاً و فى جميع الاحوال - فلا باس به»، و به نظر مى رسد كه اگر آن فقيه بزرگوار راجع به طواف هم بحث نموده و متعرض آن شده بود، قطعاً طواف در طبقات فوقانى را نيز مجزى مى دانست.

حد مطاف

(مسئله4)به نظر اين جانب طواف بايد دور كعبه و در مسجدالحرام باشد ولازم نيست كه بين كعبه و مقام ابراهيم(عليه السلام)باشد، پس حدّ طواف مسجدالحرام است، هر چند پشت مقام باشد .

حکم اشخاص عاجز در طواف

(مسئله5)اشخاصى كه قدرت بر طواف ندارند، آيا بايد نايب بگيرند يا خودشان سواره طواف نمايند؟
ج ـبايدخودشان سواره طواف نمايند، چون طواف سواره در حال اختيارهم صحيح است، چه رسد به حال عدم اختيار.

نماز طواف

(مسئله6)نماز طواف واجب را بايد پشت مقام ابراهيم(عليه السلام)به جا آورد، به نحوى كه مقام در جلوى شخص قرار گيرد (نه محاذى سمت راست يا چپ آن)، و پشت مقام حدّ معيّنى ندارد، و ميزان در پشت مقام بودن صدق عرفى است، ليكن هرچه نزديكتر باشد بهتر و احوط است.

نماز طواف در طبقات فوقانی

(مسئله7)نماز طواف كسانى كه در طبقه فوقانى طواف خود را انجام داده اند چه حكمى دارد؟
ج ـ به طور كلى آنچه در نماز طواف واجب شرط است، در مسجدالحرام و پشت مقام بودن آن است (يعنى در جلوى مقام و يا دو طرف آن و يا در حِجر نباشد)، بنابراين، نماز خواندن در طبقات فوقانى مسجدالحرام در صورتى كه پشت مقام باشد، صحيح و مجزى است.

حکم نماز آقايان و بانوان در مسجدالحرام

(مسئله8)احكامى كه براى نماز خواندن مرد و زن با محاذات همديگر و يا تقدم مرد بر زن در ساير جاها وجود دارد، براى مرد و زنى كه در مسجدالحرام نماز مى خوانند، وجود ندارد و نماز آنها حكم نماز دو مرد و يا دو زن در ساير جاها را دارد و موثقه فضيل دليل و حجت بر اين استثنا مى باشد و در اين استثنا به حكم اطلاق، فرقى بين نماز طواف و يا نمازهاى ديگر از واجب و مستحب نمى باشد.

حکم سعی در مسعای جدید

(مسئله9)لطفاً بفرمائيد سعى در قسمت افزوده شده جديد چه حكمى دارد؟
ج ـآنچه در حج و عمره جزء واجبات بلكه جزء اركانش محسوب شده و از شعائر اللّه است كه در قرآن آمده ( إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَائِرِ اللهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ)سعى بين صفا و مروه يعنى سعى بين آن دو كوه و بين الجبلين مى باشد، پس معيار و مناط مسعى، حسب ظواهر ادله و اطلاق آنها از حيث عرض آن دو كوه، شرقاً و غرباً همان وجود كوه و امتداد آن ولو از حيث ريشه كوه و سفائح آن بوده و هست، و به نظر اين جانب حسب گزارشهاى واصله، از شهادت معمّرين كه جبلين تا مقداريكه بناست جزء مسعى شود امتداد داشته، و اخبار اهل اطلاع و خبره و كارشناسان به امتداد ريشه ها و رؤيت اين جانب در سالهاى گذشته نسبت به مروه و اينكه امتداد آن بيش از مقدار عرض مسعاى جديد بوده، و از همه گذشته عنايت علماء و فقهاء حرمين بحفظ مشاعر و مناسك حج و رعايت تعبد در آنها و گواهى و شهادت برخى از آنها به اتصال كوه صفا به ابوقبيس و اينكه مسعى از طرف كوه مروه از حيث عرض بيش از مقدار توسعه يافته فعلى بوده، همه و همه حجت عقلائيّه و شرعيّه بر امتداد مى باشد و سعى در مسعاى جديد سعى بين الجبلين است و چگونه چنين امورى حجت شرعى نباشد با آنكه بعض آنها چه رسد به همه آنها موجب اطمينان و علم عادى بر امتداد است. فعلى هذا سعى نمودن در مسعاى جديد در تاريخ فعلى يعنى سنه 1428 هجرى قمرى كه در سؤال آمده و مشغول ساختن و تهيه آن مى باشند و گفته مى شود عرضش بقدر مسعاى فعلى يعنى حدود بيست متر است، با قيام حجت شرعيه بر بودن آن مقدار اضافه شده بين دو كوه صفا و مروه ولو بين ريشه هاى باقى مانده از آنها كه نشانه امتداد كوهها مى باشد موجب اجزاء و صحت و مسقط تكليف است، و فرقى بين سعى در آن محل و محل فعلى (كه مقدارى از خود جبلين در آن وجود دارد و باقى مانده)ديده نمى شود چون سعى در آن محل هم با قيام حجت ذكر شده سعى بين الصفا والمروة است و در صدق صفا و مروه وجود بلندى آن دو كوه قطعاً شرط نمى باشد و لذا مقدارى از عرض صفاى فعلى هم بلندى كوه در آن ديده نمى شود.

سعی نمودن در طبقات فوقانی

(مسئله10)وظيفه افراد معذورى كه نمى گذارند در طبقه اول با چرخ سعى كنند چيست؟
ج ـ اگر مسير بين صفا و مروه را چند طبقه كنند، سعى نمودن از هر طبقه براى تمام افراد اعمّ از معذور و غير معذور جايز است، چون سعى بين صفا و مروه كه مورد نص وفتوى است صدق مى كند. و لازم به ذكر است كه جايز است شخص سواره ـ مثلاً با ويلچر ـ سعى كند، چه در حال اختيار و چه با عذر، ليكن پياده سعى كردن، افضل است .

عدم شرطیت ترتیب در اعمال منی

(مسئله11)ترتيب در اعمال مني در روز عيد قربان مستحب مي باشد، بنابراين حاجي مي تواند قبل از رمي و حلق (سر تراشيدن)و يا تقصير، قرباني نمايد و دو عمل ديگر «يعني رمي و حلق و يا تقصير» را بعد از آن به جا آورد و همانند کسي که رعايت ترتيب را نموده، از احرام خارج مي شود. همچنان که قبل از ذبح هم مي تواند حلق يا تقصير نمايدو اگر رمی جمره عقبه را هم انجام دهد از احرام نيز خارج می شود چون با رمی و حلق و يا تقصير در خروج از احرام در منی کفايت می کند و قربانی نمودن دخيل در خروج از احرام نبوده گرچه واجب است.

رمی در جمرات توسعه یافته و طبقات فوقانی

(مسئله12)اگر جمرات يا يكى از آنها را تعمير كنند به طورى كه به قسمتى از جمره اضافاتى شده باشد، وظيفه حاجى چيست؟همچنین رمی در طبقات فوقانی چه حکمی دارد؟
ج ـ رمى بر آنها كفايت مى كند و فرقى بين آن گونه اضافه ها و اضافه عمودى وجود ندارد، چرا كه در روايات به خصوصيات علامت از جهت طول و عرض اشاره اى نشده، بنابراين، اصل برائت از خصوصيت و محدوديّت علامت جارى و محكّم است، بعلاوه از آنكه به نظر مى رسد متفاهم عرفى به مناسبت حكم و موضوع و خصوصياتى كه در رمى معتبر شده، جمرات به عنوان مَرمى و محل ضرب است و به منزله نشانه اى در رَمى مى باشد، مضافاً به آنكه يقيناً از زمان تشريع رمى تاكنون در آن نشانه ها كه خوردن حصات و ريگها به آنها لازم بوده و هست تغييراتى از جهت اندازه در آنها ايجاد گرديده است، و هيچ ردع و منعى در روايات و عبارات اصحاب از آنها نشده است و رمی در طبقات فوقانی صحیح و مجزی است.

تخییر بین حلق و تقصیر برای حاجی

(مسئله13)كسى كه سال اول حج او است و«صروره» مى باشد، مخير است بين حلق (سرتراشيدن)و تقصير، ولى افضل اين است كه سر تراشيدن را اختيار كند.

حکم نماز با اهل سنت

(مسئله14)اقامه نماز جماعت در مسجدالحرام و مسجدالنبى به حكم تقيّه مداراتى مجزى است و بايد سعى شود وحدت مسلمينو عظمت نماز جماعت حفظ شود، و در هنگام اقامه نماز مؤمنين از مسجدين خارج نشوند تا سبب انگشت نماگشتن و وهن مذهب نگردد.

حکم سجده نمودن بر فرش در مسجد النبی

(مسئله15)در مسجدالنبى سجده روى فرشهاى مسجد، به حكم تقيه مداراتى مجزى است و لازم نيست در جايى كه سنگ است نماز بخوانند و يا حصير و مانند آن همراه خود ببرند هر چند همراه داشتن آن و يا سجده بر سنگها، اگر به گونه اى باشد كه خلاف بين مسلمين نباشد و موجب وهن نگردد، مانعى ندارد و جايز است .

حکم نماز مسافر در مکه و مدینه

(مسئله16)تخيير بين قصر و اتمام در تمام شهر مكّه و مدينه جارى است و اختصاص به مسجدالحرام و مسجدالنبى ندارد.

وقت نماز مغرب

(مسئله17)با توجه به اينكه استتار قرص براى خواندن نماز مغرب كافى است، بنابراين، شركت در نماز جماعت و مراسم افطار اهل سنت صحيح است و كفايت مى كند.

بردن قرآن از مسجدین به منازل

(مسئله18)قرآنهايى كه وقف مسجدالحرام يا مسجدالنبى و يا ساير مساجد مى باشد، آيا حجاج و زائران مى توانند آنها را جهت خواندن در منزل يا هتل به همراه خود بياورند؟
ج ـ جايز نيست.

وضو گرفتن از آب کلمن های موجود در مسجدین

(مسئله19)وضو گرفتن از ظروفى كه مخصوص آشاميدن (در مسجدالحرام و مسجدالنبى)مى باشد، جايز نيست و صحيح نمى باشد و وضو با آنها باطل است.

حکم اتصال در نماز جماعت اهل سنت

(مسئله20)در نماز جماعت مسجدالحرام اتصال صفوف بر قرار نيست، 1- آيا شيعيان بايد اتصال صفوف را مراعات كنند و يا همان مقدار كه آنان نماز را صحيح مى دانند كافى است مخصوصاً اين كه امكان اتصال نماز بانوان در بعضى مواقع وجود ندارد؟ 2- آيا خواندن نماز در مسجدالحرام به نحو استداره به طورى كه رو در روى امام جماعت و يا در طرفين او ايستاده باشد صحيح است ؟
ج1 ـ همانطور كه نماز را آنها صحيح مى دانند و به آن گونه نماز بخواند كفايت مى كند.
ج2 ـ نمازش مجزى است.

خواندن آیات سجده دار در نماز جماعت اهل سنت

(مسئله21)گاهى اوقات امام جماعت اهل سنّت در نماز صبح روز جمعه يا روزهاى ديگر آيات سوره هاى سجده دار را مى خواند و نماز گزاران در اثناى قرائت مانند اهل سنّت به سجده مى روند و بر مى خيزند، در اين صورت تكليف چيست؟ و نيز اگر اشتباهاً و بخيال اينكه امام جماعت به ركوع رفته ركوع نمايد و بعد متوجه شود كه ركوعش زياده و امام جماعت در آن وقت به سجده رفته بوده تكليف نمازش چيست؟
ج ـ با توجّه به اينكه زيادى يك سجده از راه جهل به مسأله (كه ظاهراً هم همان مورد سؤال است)و يا از راه تبعيّت، مضرّ به صحّت و درست بودن نماز نمى باشد، نمازش صحيح است و اعاده و قضا ندارد. آرى زياده دو سجده در يك ركعت موجب بطلان مى باشد. و ناگفته نماند كه حكم اوّلى شنيدن آيه سجده با قطع نظر از مسأله متابعت در صورت استماع بايد ايماءً سجده كند و بعد از نماز، سجده را اعاده نمايد، و زيادى ركوع در فرض سؤال مضرّ به نماز نمى باشد و نماز وى صحيح است .