مؤسسه فقه الثقلین فردا از دو اثر قلمی مرحوم آیت الله العظمی صانعی با حضور جمعی از اساتید و پژوهشگران حوزه و دانشگاه و به صورت مجازی رونمایی می‌کند.

حجت الاسلام بیگی در گفت وگو با شفقنا بیان داشت: دو اثر قلمیِ فاخر «المکاسب المحرّمة» و «تعلیقات ملحق العروة الوثقی» از جمله آثار به یادگار مانده مرحوم حضرت آیت الله صانعی است که از آنها رونمایی و به جامعه علمی تقدیم می‌گردد. این دو کتاب که هر کدام در دو مجلّد توسط انتشارات فقه الثقلین به زیور طبع آراسته گردید، نمونه‌ای روشن از جایگاه فقاهتی و علمیت فقیه نواندیش حضرت آیت الله صانعی است.

او گفت: تلاش و اهتمام جدّی ما در مؤسسه فقه الثقلین بر این است که بتوانیم در آینده نیز از بقیه آثار علمی و فقهی به جای مانده از ایشان، رونمایی کرده و حوزه‌های علمیه و پژوهشگران جامعه علمی و فکری را از اندیشه‌های فقهی آن فقیه رحیل، بهره مند نماییم.

«در این مباحث، اوّلاً به روش کتاب المکاسب شیخ انصاری که از «أعظم الکتب الفقهیّـة شأناً وأکثرها مادّة وأمتنها استدلالاً» است، و ثانیاً بر اساس کتاب المکاسب استادم امام خمینی(س)، که این کتاب هم از «أدقّ الکتب رأیاً واستدلالاً وأکثرها تتبّعاً وتحقیقاً وأحسنها منهجاً ورشاداً» می‌باشد، بحث نمودم. من تمام تلاش و بیشترین سعی خود را برای دریافت آنچه این دو فقیه بزرگ فرمودند، صرف نمودم تا نقض و ابرام آنها را و به ویژه مطالب استادم را در مسائل و ادلّه دریابم و در این راه وقت زیادی صرف کردم، چه به هنگام تدریس و چه بعد از آن، و گاهی وقت‌ها این تأمل و دقّت در برخی مباحث، تا یکی ـ دو ساعت بعد از نصف شب به طول می‌انجامید و حتی در بعضی از مسائل مهم آن، این تأمّلات و مداقّه در ادلّه و جستجو درباره آنچه گفته شده و یا ممکن است گفته شود، تا طلوع فجر به طول می‌انجامید. خدا را بر این توفیق شکر می‌گویم؛ چرا که کار علمی در فقه و بررسی احکام اسلام یگانه راه برای سعادت و خوشبختی همگان است».

بیگی ادامه داد: در جلد دوم، نوع چهارم از کسب‌های حرام تحت عنوان: «الاکتساب بما أنّه عملاً محرّماً في نفسه» بحث شده است. در این نوع، از ۱۴ کسب حرام بحث‌های فقهی مستدلّ و مفصّلی به میان آمده است. شاخص‌ترین آنها، مسأله غیبت کردن است. استاد معظّم در این مسأله به تفصیل پیرامون عدم جواز غیبت از هر انسان محترمی، بحث و تحقیق نموده و با توسعه مفهومی در شمول این عنوان بر آحاد انسان‌، حیات مسالمت‌آمیز تمامی نحله‌ها و ملت‌ها را در کنارِ هم، به اثبات رسانده است. آیت الله صانعی(ره) با نقد و بررسی آرای فقهای مخالف این رأی و همچنین تبیین ادلّه دیدگاه خود، چالش جدّی ضعفِ نگاهِ حقوق بشری و روابط و مناسبات بین المللی بین ادیان در فقه شیعی را از چهره فقه زدوده و به طور ضمنی بر توانمندی فقه در اداره مناسبات و تعاملات بین انسانی بر مبنای کرامت، تأکیده ورزیده است.

او ادامه داد: همانطور که گفته شد، در جلد دوم این کتاب، در نوع چهارم، تنها ۱۴ مسأله از کسب‌های حرام، بحث شده در حالی که در مکاسب محرّمه شیخ انصاری در این بخش از ۲۸ مسأله بحث شده است. لذا مؤسسه فقه الثقلین با افسوس رحلت حضرت آیت الله صانعی(قدّس سرّه)، مصصم است تا بقیه مجلّدات این اثر را در قالب تقریرات که در بردارنده ادامه بحث‌ها و تحقیقات حضرت آیت الله صانعی(قدّس سرّه) است، به جامعه فقهی عرضه نماید. حدس ما این است که باقیمانده بحث‌ها، سه مجلّد دیگر را شامل گردد.

مدیر موسسه فقه الثقلین گفت: چند سال قبل و با توجه به اینکه محور بحث‌های فقهی این کتاب، بر مبنای کتاب المکاسب حضرت امام قرار داشت، جلد اول این کتاب توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، منتشر شد، لیکن پس از تألیف جلد دوم، انتشارات فقه الثقلین با صلاحدید مؤسسه فقه الثقلین جلد اول این کتاب را با تحقیقات، جلد و صفحه آرایی جدید، به همراه جلد دوم، منتشر کرده است.

او درباره کتاب «العروة الوثقی» گفت: کتاب «العروة الوثقی» تألیف فقیه بزرگ آیت الله سیّد محمد کاظم طباطبایی یزدی (قدّس سرّه) است. این کتاب گرچه تمامی ابواب فقهی را در بر ندارد، ولی با این حال اکثر فقهای بزرگ بر آن حاشیه و تعلیقه نوشته‌اند. پس از آن، سیّد یزدی در مجلّدی دیگر مباحث مربوط به: ربا، عِدَد، وکالت، هبه، وقف و قضاء را تألیف نموده که این تکمله به: «ملحق العروة الوثقی» معروف و تحت عنوان «تکملة العروة الوثقی» چاپ شده است.

بیگی درباره کتاب «تعلیقات ملحق العروة» آیت الله صانعی افزود: مؤسسه فقه الثقلین سال‌ها پیش کتاب «العروة الوثقی» را با تعلیقات امام خمینی، آیت الله خوئی، آیت الله سیستانی و آیت الله صانعی، چاپ و منتشر نموده است و هم اینک پس از اولین سالگرد ارتحال آیت الله صانعی، در فهرست جدیدترین آثار خود «ملحق العروة الوثقی» را در دو جلد و تنها با تعلیقات آن فقیه نواندیش منتشر می‌کند. اگرچه امروز این تعلیقات جزء جدیدترین آثار استاد معظّم منتشر می‌شود، ولی این نکته قابل ذکر است که اکثر این تعلیقات در زمان نگارش تعلیقات عروه، نوشته شده و تنها بخش اندکی از آن در سال‌های اخیر توسط این مرجع فقید شیعه نگارش یافت. در بین این تعلیقات قوّت و قدرت استدلال‌های فقهی و نوآوریهای آیت الله صانعی به ویژه در بحث ربا و قضاء به خوبی مشهود است.

مراسم رونمایی از این دو اثر قلمی مرحوم آیت الله صانعی از ساعت ۱۸ توسط لایو صفحه ایسنتاگرام دفتر این مرجع فقید، پخش می‌شود.