جامع الشتات اثري فاخر و منحصر به فرد در فقه و احکام دينی است که از ابتداي کتاب الطهاره آغاز و تا انتهاي کتاب الديات، پايان می‌پذيرد. اين کتاب، احکام و مسائل فقهی را با سبک و سياقی متفاوت و در قالب استفتائات مردمی، ارائه کرده و با برخورداری از ويژگی استدلال و استنباط، برتری و ماندگاری خود را در بين مجامع فقهی، حفظ نموده است.

جامع الشتات از يک سو، به لحاظ تنوّع و تکثّر مسايل و فروعات فقهی، گسترة بسياری دارد و از سوي ديگر، کاربردي بودن مطالب و مسايل آن، جايگاه ويژهاي را در محافل علمي، فقهي و حقوقي به خود اختصاص داده است. حجم انبوهی از سؤالات در زمينة¬ مسايل اعتقادي، فقهي از طهارت تا ديات، دينی، اجتماعي، رجالی، حديثی، تفسيری و... با دارا بودنِ فروعات کثير و استدلالات قوی، اين کتاب را در رتبة منابع و مصادر اوليّـة کتب شيعی قرار داده است و به قول صاحب روضات الجنّات؛ علّامه خوانساری:

«انصافاً کتاب «جامع الشتات» از بهترين کتاب‌هايی است که در پاسخگويی به مسايل فقهی و غير فقهی نوشته شده و حقيقتاً مفيد‌ترين کتاب نسبت به عموم مردم و اهل فن است».

اين کتاب علاوه بر دارا بودنِ مباحث و مسايل مختلفِ فقهی و غير فقهی که آن هم با قلمی توانمند، نگاشته شده است، از فرهنگ، آداب و رسوم مردمان جامعه آن روز ايران حکايت‌ها، کُدها و سرنخ‌های با ارزشی را در خود جای داده که برای پژوهشگران تاريخ و فرهنگ و جويندگان چگونگی زندگی مردمان آن زمانه، بسيار مفيد و قابل اعتماد و استناد است.

اگرچه اين کتاب استفتائات مردمی بوده است ليکن تحقيق، دقّت و ژرف‌نگري صاحب اثر و استدلالات مُتقن ايشان در بسياري از جوابها به گونهاي است که از حدود و ثغور يک پاسخ عادی و عمومي خارج و اوجِ عظمتِ علمي و فقهي فقيه پُر آوازة شيعه؛ محقّق قمي (رضوان الله تعالی عليه) را به خوبي در فقاهت ثابت مي‏کند. گويا ميرزا در هر مسألهاي به أدني مناسبت و با يک جرقه به دنبال بهانهاي براي ورود به دقّتهاي علمي و استنباطي مسايل و موضوعات است تا زواياي پنهان و شقوق گوناگون آن را بشکافد و يا به چالش بکشد و رأي خود را در آنها به کرسي بحث و نظر قرار دهد. در اين ميان تسلّط و احاطة ميرزا بر متون و آراي فقها به خوبی مشهود است.