(مسئله 913) كسانى كه به واسطه خويشاوندى ارث مى برند، سه دسته اند:

دسته اول، پدر و مادر و اولاد ميّت اند و با نبودن اولاد، اولادِ اولاد، هرچه پايين روند، هر كدام از آنان كه به ميّت نزديك تر است، ارث مى برد و تا يك نفر از اين دسته هست، دسته دوم ارث نمى برند؛

دسته دوم، جدّ، يعنى پدر بزرگ و پدر او، هرچه بالا رود، و جدّه، يعنى مادر بزرگ و مادر او، هرچه بالا رود؛ پدرى باشند يا مادرى، و خواهر و برادر، و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ايشان، هر كدام از آنان كه به ميّت نزديك تر است، ارث مى برد و تا يك نفر از اين دسته هست، دسته سوم ارث نمى برند؛

دسته سوم، عمو و عمه و دايى و خاله، هرچه بالا روند و اولاد آنان، هرچه پايين روند، و تا يك نفر از عموها و عمه ها و دايى ها و خاله هاى ميّت زنده اند، اولاد آنان ارث نمى برند؛ ولى اگر ميّت، عموى پدرى و پسر عموى پدر و مادرى داشته باشد و غير از اينها وارثى نداشته باشد، ارث به پسر عموى پدر و مادرى مى رسد و عموى پدرى ارث نمى برد.

ارث دسته اول

(مسئله 914) اگر وارث ميّت فقط يك نفر از دسته اول باشد؛ مثلا «پدر» يا «مادر» يا «يك پسر» يا «يك دختر» باشد، همه دارايى به او مى رسد؛ و اگر «چند پسر» يا «چند دختر» باشند، همه اموال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود؛ و اگر «يك پسر و يك دختر» باشند، مال را سه قسمت مى كنند: دو قسمت را پسر و يك قسمت را دختر مى برد؛ و اگر «چند پسر و چند دختر» باشند، مال را به گونه اى قسمت مى كنند كه هر پسرى دو برابر دختر ارث ببرد.

(مسئله 915) اگر وارث ميّت فقط «پدر و يك دختر» يا «مادر و يك دختر» باشند، مال را چهار قسمت مى كنند: يك قسمت آن را پدر يا مادر و بقيّه را دختر مى برد.

(مسئله 916) اگر وارث ميّت فقط «پدر و چند دختر» يا «مادر و چند دختر» باشند، مال را پنج قسمت مى كنند: يك قسمت را پدر يا مادر مى برد و چهار قسمت را دخترها به طور مساوى بين خودشان قسمت مى كنند.

(مسئله 917) اگر ميّت اولاد نداشته باشد، نوه پسرى او اگرچه دختر باشد، سهم پسر ميّت را مى برد و نوه دخترى او اگرچه پسر باشد، سهم دختر ميّت را مى برد. مثلا اگر ميّت، «يك پسر از دختر خود» و «يك دختر از پسرش» داشته باشد، مال را سه قسمت مى كنند: يك قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر مى دهند.

ارث دسته دوم

(مسئله 918) اگر ميّت «برادر و خواهرِ پدر و مادرى» دارد ، «برادر و خواهر پدرى» كه از مادر با ميّت جداست، ارث نمى برد؛ و اگر «برادر و خواهرِ پدر و مادرى» ندارد، چنانچه فقط «يك خواهر» يا «يك برادرِ پدرى» داشته باشد، همه مال به او مى رسد؛ و اگر «چند برادر» يا «چند خواهرِ پدرى» داشته باشد، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود؛ و اگر هم «برادر» و هم «خواهرِ پدرى» داشته باشد، هر برادرى دو برابرِ خواهر مى برد.

(مسئله 919) اگر وارث ميّت فقط «يك خواهر» يا «يك برادر مادرى» باشد كه از پدر با ميّت جداست، همه مال به او مى رسد؛ و اگر «چند برادرِ مادرى» يا «چند خواهرِ مادرى» يا چند «برادر و خواهرِ مادرى» باشند، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مى شود.

ارث دسته سوم

دسته سوم «عمو، عمه، دايى، خاله و اولاد آنها» هستند و به تفصيلى كه گفته شد اگر از طبقه اوّل و دوم كسى نباشد، اينها ارث مى برند.